زمین خشک صنعت پوشاک نیاز به سرمایه‌گذاری و حمایت دارد

صحبت از سرمایه‌گذاری درصنعت پوشاک در شرایط امروز حاکم بر این صنعت شاید به نظر بسیاری از افراد بیشتر شبیه یک شوخی باشد

 گفت و گو: عباس نعیم امینی

در گفت وگوی «فرصت امروز» با یکی از فعالان صنعت پوشاک مطرح شد
زمین خشک صنعت پوشاک نیاز به سرمایه گذاری و حمایت دارد

صحبت از سرمایه گذاری درصنعت پوشاک در شرایط امروز حاکم بر این صنعت شاید به نظر بسیاری از افراد بیشتر شبیه یک شوخی باشد چرا که مشکلات صنعت پوشاک و نساجی در کشور انگار هیچ راه چاره ای جز تعطیلی تدریجی خرده تولیدی ها و حتی شرکت های معتبر این صنعت باقی نمی گذارد. صنعت نساجی و به دنبال آن صنعت پوشاک کشور که روزی حرف های زیادی در بازار های منطقه برای گفتن داشت حالا به یک بازار وارداتی برای چین و ترکیه و کشور هایی از این دست تبدیل شده است. گروه سرمایه گذاری «فرصت امروز» در گفت وگو با بهرام رهبر، مدیر شرکت الیزه تکستیل در استانبول و یکی از افراد با سابقه تقریبا 20ساله در صنعت پوشاک ایران و ترکیه به بررسی برخی از مشکلات و راهکار های توسعه این صنعت پرداخته است که در ادامه می خوانید.

***

وضعیت صنعت پوشاک در کشور را چطور ارزیابی می کنید؟

در چند سال اخیر وضعیت پوشاک ایران متاسفانه از حالت تخصصی به سمت غیر تخصصی در حرکت است. در قسمت تولید با مشکلات بزرگی روبه رو هستیم و عدم وجود افراد متخصص کاملا از ظواهر امر مشخص است. علاوه بر این در دسترس نبودن مواد اولیه وعدم استفاده از تکنولوژی روز و ماشین آلات جدید هم به نوبه خود جزو مشکلات این صنف به حساب می آید. عدم رقابت پذیری و ترس و بزرگ نمایی از رقبای دیگررا هم باید به این موارد اضافه کرد. از سوی دیگر در سمت بازار در قسمت فروشگاهی و فروش پوشاک در مغازه ها هم به نوبه خود مشکلاتی هست که تاثیر مستقیم بر تولیدات این بخش می گذاردو طبیعتا فضای سرمایه گذاری در این صنعت را نیز با مخاطرات بیشتری روبه رو می کند.

چالش های موجود برسر راه توسعه صنعت پوشاک کشور را چه می دانید؟

به نظر من کشور ما هنوز آمادگی ایجاد تحول بزرگ در بخش صنعت پوشاک را ندارد. توسعه این صنعت در چنین فضایی مانند این است که بخواهیم در زمینی کم آب و خشک گل کاری کنیم. برای هر تحولی نیاز به پایه سازی محکم است یعنی ابتدا باید زمینه های تحول و توسعه را فراهم کنیم. گرچه فعالان صنعت پوشاک در کشور ارتباط مستقیم هر روزه ای با عوامل بازار و مشکلات این بخش دارند ولی متاسفانه به صورت عمیق به این مقوله نگاه نشده و همین عامل یک نقطه ضعف برای توسعه این صنعت در کشور است هرچند استعدادهای نهفته بسیاری در این کار داریم وبا اندکی تامل و حمایت به یک صادر کننده بزرگ تبدیل خواهیم شد.

در حال حاضر وضعیت سرمایه گذاری بنگاه ها و شرکت های خصوصی در تولید پوشاک در ایران با مشکلاتی همراه است که به بخشی از آنها اشاره کردید. با این تفاسیر فرمول توسعه صنعت و گذر از این بحران را در چه چیزی می دانید؟

در بحث فرمول حمایت از کارخانجات داخلی مهم ترین مسئله ایجاد مشوق های صادراتی، ایجاد رقابت وعدم ترس از وجود شرکت های خارجی است از این رو باید راهکار های منطقی و علمی با نگاه کارشناسی طراحی شود ولی مسئله ای که بسیار اساسی است موضوع برند و برند سازی است یا باید در بخش برند سازی سرمایه گذاری شود یا از پتانسیل های برند های موجود داخلی و خارجی برای توسعه و تولید استفاده شود. به طور مثال در ترکیه کارخانه ای هست که برای یکی از برندهای معروف اروپایی تی شرت تولید می کند. این تولیدات مستقیم به کشور اسپانیا ارسال و سپس بین شعبه های سراسر دنیای این برند توزیع می شود و آن برند در ترکیه نیز شعبه دارد و برای این شعبات داخلی هم همین اتفاق می افتد. به نظر شما این تولید کننده کشور ترکیه سود می کند یا ضرر؟ خب شاید در نگاه اول بگویید که لزومی ندارد تولید کننده ترک برای یک برند اروپایی کالایی تولید کند که برای فروش آن در کشور خودش باید این کالاها دوباره از سوی این برند برای فروشگاه هایش در ترکیه توزیع شود ولی واقعیت این است که این تولیدکننده سود می کند چون هم مالیات بر فروش می گیرد و هم یک کارخانه هزار نفری در اینجا مشغول به کار هستند و از آخرین تکنولوژی اروپا استفاده می کنند و این مسئله یعنی رویش یک صنعت در کشور.

مثال هایی از این دست زیادند و می توان موارد دیگری را هم به آن اضافه کرد. من نمی گویم ایران نیز از این راهکار ها استفاده کند اما می توان از این تجارب الگوبرداری و نسخه ای مناسب ایران طراحی کرد.

چه ضرورت هایی برای توجه بیشتر بنگاه ها و فعالان اقتصادی به پوشاک وجود دارد؟

ترکیه در سال بیش از 20میلیارد دلار صادرات پوشاک آماده داشت و این یعنی افزایش تولید، درآمد و اشتغال که می تواند گامی برای توسعه اقتصاد باشد. توسعه اشتغال و تولید یکی از اهداف کلان اقتصاد است. برای این کار باید توجه بیشتری به تولید و سرمایه گذاری شود اما نه با این راهکار هایی که در حال حاضر اجرا می شود، باید به سمت تکنولوژی بهتر و تولید ارزان حرکت کرد.

با توجه به اینکه کشور تـرکـیه سرمایه گذاری مناسبی در صنعت پوشاک داشته و برند های شناخته شده ای هم در این صنعت به دنیا معرفی کرده علت این موفقیت را در چه چیزی می دانید؟

در ترکیه دولت کاملا از کارخانه ها و برندها حمایت می کند. در بخش مصرفی از آب، گاز، برق و کارگر گرفته تا تشویق صادرات، در دسترس بودن مواد اولیه از قبیل پارچه و... همه و همه را به صورت یک پکیج برای فروشنده و خریدار و تولید کننده آماده کرده است و این یک کار تخصصی و برنامه ریزی شده است. در جایی که واردات پوشاک آزاد نیست یا واردکنندگان شرایط بسیار دشواری پیش رو دارند هیچ فضایی برای رقابت و رشد وجود ندارد و طبیعتا پیشرفتی در تکنولوژی و تولید صورت نخواهد گرفت بنابراین در چنین شرایطی چطور می توان به صادرات و بازار های صادراتی فکر کرد.

تولید کنندگان و سرمایه گذاران ایرانی برای موفقیت باید چه نکاتی را مدنظر قرار دهند؟

در حال حاضر، ایران یکی از گــران تـریـن کشور های منطقه در صنعت پوشاک است. به همین دلیل است که واردات از کشور های دیگر بسیار به صرفه تر از تولید و سرمایه گذاری در کشور است. دلیل این امر چیست؟ شاید بتوان دلایل زیادی برای آن مطرح کرد اما چند دلیل مهم قطعا مهم تر از سایر عوامل است. اول اینکه رقابت در اینجا استاندارد نیست و هیچ معنا و مفهومی از بازار رقابتی در کشور وجود ندارد. دوم هزینه های بالای فروش در ایران است که اگر مقایسه ای با ترکیه انجام شود هزینه اجاره محل کسب در ایران نسبت به ترکیه خیلی بیشتر است. از سوی دیگر رونق بازار هم به مراتب کمتر است. این هزینه ها باید از جایی تامین شود و چه جایی بهتر از جیب مصرف کننده داخلی با بستن در های تجارت به سوی کشور.

همین امر باعث شده که مسافران ایرانی به کشور ترکیه که بالغ بر 3 میلیون نفر هستند اکثرا چمدان خود را پر از لباس کنند (در یک جلسه ای، یکی از برندهای ترکیه که قرار بود در ایران شعبه ای دایر کند 10 نفر مسئول شدند به فرودگاه بروند و بر سر کانترهای پروازهای ایرانی دو سوال مطرح کنند؛ سوال اول: در چمدان تان چه چیزهایی خرید کردید. سوال دوم: سالی چند بار به طور متوسط برای خریدبه اینجا سفر می کنید. پاسخ ها جالب بود: 95درصد با خودشان پوشاک داشتند و 60درصد گفتند سالی یک یا دو بار برای تفریح و خرید به استامبول سفر می کنند. با یک حساب سر انگشتی 3 میلیون نفری که به ترکیه سفر می کنند (کمتر یا بیشتر) اگر هر نفر 3کیلو لباس برای خود و خانواده و دوستان خود خریداری کنند، سالی 90میلیون کیلو و حتی بیشتر لباس وارد ایران می شود همه اینها سهم فروشگاه ها و کمی هم سهم کارخانجات ما بود. چرا در ترکیه خرید می شود؟ تازه این افراد مالیات بر لباس را هم در فرودگاه از دولت پس می گیرند و فروشندگان ایرانی به راحتی آن بازار را از دست می دهند و با عدم فروش دلخواه مواجه خواهند شد و مجبورند قیمت را بالا ببرند تا برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد. هزینه ریسک تولید و حتی ارسال و فروش پوشاک در ایران متاسفانه بالا است. ترکیه تنها یک سوی ماجراست در کنارش کالای بی کیفیت چینی هم به وفور وارد کشور می شود که خود این هم بلای جان صنعت نیمه جان پوشاک شده و مشکل را مضاعف کرده است.

آینده صنعت پوشاک ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

در مورد صنعت پوشاک ایران در یکی دو سال اخیر کارهای خوبی انجام شده اما تا زمان به بار نشستن آن راهی طولانی پیش روست و باید پیمود. آینده را خوب می بینم. حمایت دولت خیلی مهم است. حمایت مالی و خصوصا آموزش آموزش و آموزش. این نکته بسیار اهمیت دارد که دولت در بخش آموزش کاری انجام دهد. در این رابطه دولت می تواند با هزینه خودش افرادی را برای آموزش به کارخانجات معتبر دنیا معرفی کند تا این کار را از فرم سنتی به شیوه ای مدرن و تخصصی ارتقا دهند و تا این اتفاقات رخ ندهد پیشرفتی حاصل نخواهد شد. اما نکته آخر ایجاد رقابت است که شرط لازم برای رشد و توسعه هر صنعتی به شمار می آید.

منبع: روزنامه فرصت امروز